Propagowanie w klasach idei „ułatwień dostępu dla wszystkich” z wykorzystaniem technologii

Rada Miasta Aberdeen: ułatwienia dostępu stanowią priorytet, a nie dodatek

Hazel Lynch, specjalistka ds. wspierania edukacji w Radzie Miasta Aberdeen, chce pchnąć na nowe tory dyskusję na temat ułatwień dostępu w szkołach podlegających samorządowi lokalnemu. „Uczniowie nie powinni musieć podnosić ręki, aby móc powiedzieć: «Nie jestem w pełni sprawny. Czy ktoś może mi pomóc?». Narzędzia powinny być dostępne dla wszystkich. Jeśli każdy uczeń będzie miał narzędzia ułatwień dostępu na urządzeniach, każdy odniesie korzyści” – twierdzi Lync. „To lepsze niż wykluczanie uczniów przez to, czego nie są w stanie zrobić”.

Aby spełnić cele inkluzywności cyfrowej, Hazel Lynch i jej współpracownicy w 2017 roku dodali rozszerzenie Texthelp Read&Write do Chrome u 20 tys. uczniów w całym okręgu szkolnym. Pasek zadań Read&Write odczytuje na głos dokumenty, udostępnia słowniki obrazkowe oraz sprawdza pisownię i gramatykę. Można go też używać na urządzeniach Chrome w domu. Nauczyciele i uczniowie są również zachęcani do odkrywania funkcji ułatwień dostępu wbudowanych na 5 tys. Chromebooków w okręgu szkolnym, aby zmaksymalizować zaangażowanie uczniów. Są to na przykład funkcje dyktowania i ekran dotykowy z klawiaturą ekranową.

„Chcemy przestać mówić, że ktoś ma problemy z czytaniem albo zostaje w tyle. Przez taki wykluczający język uczniowie myślą, że narzędzia są nie dla nich” - mówi Hazel Lynch, specjalistka ds. wspierania edukacji w Radzie Miasta Aberdeen. Nawet zaawansowani uczniowie mogą czerpać korzyści z używania tych narzędzi.

W okręgu szkolnym stworzono obszerny program szkoleniowy, aby zachęcić do używania rozszerzenia Read&Write. Każda szkoła w okręgu wyznaczyła dwoje uczniów i dwoje nauczycieli jako mentorów i odpowiednio ich przeszkoliła. Mentorzy zachęcają innych nauczycieli i uczniów do korzystania z tego paska narzędzi. Rodzicom również pokazano, jak używać paska narzędzi Read&Write, podczas spotkań grupowych i wieczornych warsztatów.

„Wiedza na temat narzędzi wykorzystywanych w naszym okręgu szkolnym jest bardzo istotna dla rodziców” – twierdzi Hazel Lynch. „Oznacza to dla nich, że mogą wspierać swoje dziecko i w dalszym ciągu rozwijać własne umiejętności cyfrowe oraz zwiększać pewność siebie”.

Od kiedy wprowadzono pasek narzędzi na urządzeniach z Chrome, nauczyciele i rodzice dzielą się historiami o tym, jak dzieci odkryły nowe pokłady pewności siebie, chętniej rozwijając swoje umiejętności czytania oraz pisania. Uczniowie wzięli udział w konferencji na temat amerykańskiego języka migowego i technologii (ASL and Technology Conference), aby opowiedzieć, jak nauczyli swoich kolegów korzystania z nowych narzędzi. Jednym z nich jest zamiana tekstu na mowę, która pomaga uczniom w czytaniu tekstów zadanych podczas lekcji. Kolejnym narzędziem jest maskowanie ekranu, które ułatwia dostęp do materiałów do nauki.

Rada Miasta Aberdeen chce wyjść znacznie ponad minimalne wymagania dotyczące ułatwień dostępu, które obowiązują w szkołach w Szkocji. W czerwcu 2018 r. rada miasta otrzymała nagrodę w kategorii „Łatwość dostępu dla wszystkich” od Holyrood Connect ICT. „Chcemy, żeby było jasne, że ułatwienia dostępu stanowią priorytet, a nie dodatek” – zapewnia Lynch.

Szkoła Podstawowa Raigmore: uczniowie kierują procesem nauczania, promując integrację społeczną

W Szkole Podstawowej Raigmore w Inverness nauczyciele głęboko wierzą w to, że to uczniowie kierują procesem uczenia się. Wprowadzają tę ideę w życie, dobierając uczniów z klas 5 i 6 w pary z młodszymi uczniami oraz zachęcając uczniów do wymyślania własnych sposobów korzystania z narzędzi cyfrowych, np. Chromebooków.

„Jesteśmy dumni, że przekazujemy naszym uczniom kontrolę nad ich własną nauką i umożliwiamy im dzielenie się umiejętnościami z innymi: uczniami oraz nauczycielami” – mówi David Crooks, były nauczyciel w Raigmore i instruktor ds. technologii w edukacji w Radzie Highland, obecnie nauczyciel w Szkole Podstawowej Towerbank w Edynburgu.

Uczniowie 6 klasy od niedawna pomagają uczniom 2 klasy uczyć się śpiewać „Over the rainbow” w ramach lekcji związanej z pogodą. Starsi uczniowie zauważyli, że jeden z uczniów, który ma problemy z mówieniem, nie może śpiewać z innymi. Młodsi uczniowie uczyli się Makatonu, aby porozumiewać się z kolegami z klasy, więc razem ze starszymi uczniami wpadli na pomysł „śpiewania” przy użyciu języka migowego Makaton.

Nauczenie się całej piosenki w Makatonie było jednak nie lada wyzwaniem – zwłaszcza dlatego, że uczniowie klas pierwszych mieli zaprezentować piosenkę na spotkaniu z rodzicami. Podczas burzy mózgów David Crooks wpadł wraz z uczniami na pomysł, jak przyspieszyć naukę Makatonu. Uczniowie odtwarzali filmy dotyczące Makatonu w YouTube, obserwując swoje gesty na ekranie Chromebooków dzięki użyciu przedniej kamery.

„Po raz pierwszy wykorzystaliśmy przednią kamerę do nauki” – mówi Crooks. „Był to najlepszy sposób na wyćwiczenie ruchów przez dzieci”. Uczniowie nie tylko oglądali samych siebie w czasie rzeczywistym podczas ćwiczenia Makatonu, ale też nagrywali się za pomocą aplikacji Flipgrid, żeby później odtwarzać filmy i szlifować swoje miganie. „Technologia nie sprawia naszym uczniom problemów. Są jej naturalnie ciekawi i odkrywają unikalne sposoby na jej wykorzystanie” – dodaje Crooks.

Podczas zebrania uczniowie klas pierwszych zaśpiewali i zamigali „Over the rainbow” wspólnie z niemówiącymi kolegami. „Wszyscy nauczyli się Makatonu dla tego jednego dziecka” – mówi Crooks. „Dzięki temu poczuło się ono jak członek społeczności i wzięło czynny udział w występie zamiast po prostu stać wśród kolegów”.

Rada East Lothian: budowanie pewności siebie przez pisanie odręczne

Dla większości dzieci nauczenie się pisania odręcznego i pisania na komputerze to bardzo ważne osiągnięcia. Jednak gdy niepełnosprawność staje na przeszkodzie w opanowaniu takich umiejętności jak pisanie odręczne, uczniom trudno jest pokazać, czego się nauczyli. David Gilmour, specjalista ds. technologii edukacyjnej w Radzie East Lothian, odkrył, że tablety z funkcją rozpoznawania pisma odręcznego mogą usunąć tę przeszkodę i sprawić, że uczniowie poczują się pewniej.

Jack jest uczniem 6 klasy w Szkole Podstawowej Ormiston, a dysleksja, na którą cierpi, ma wpływ na jego zdolności pisania i czytania. „Aby ułatwić mu czytanie, możemy dodać na jego Chromebooku rozszerzenie OpenDyslexic” – wyjaśnia Gilmour. „Dla takich dzieci jak on czytanie tekstu nie jest jedynym problemem – jest nim już sama klawiatura, a nie możemy przecież zmienić na niej klawiszy”.

Gdy szkoła Ormiston wprowadziła urządzenia Chromebook Tab 10, Jack odkrył, że korzystanie z rysika sprawdza się u niego lepiej niż pisanie na klawiaturze. „Pisanie na klawiaturze i odręcznie sprawia mi problemy” – powiedział Jack panu Gilmourowi. „Jednak gdy mam rysik, potrafię pisać i tablet rozumie, co piszę”.

Oprogramowanie rozpoznające pismo odręczne na Chromebooku Tab 10 ma funkcję podpowiadania liter i słów na podstawie tego, co Jack pisze rysikiem – może wtedy wybrać najlepszą sugestię. „Rysik bardzo spodobał się wielu naszym uczniom” – mówi Gilmour.

Susan, uczennica innej szkoły podstawowej w East Lothian, używa tabletu i rysika ze względu na postępującą chorobę, która wpływa na jej mobilność. Susan nie może pisać dominującą ręką, więc uczy się robić to drugą ręką, która również nie jest w pełni sprawna. Narzędzia do pisania głosowego nie wchodzą w grę, ponieważ Susan nie może mówić.

„Ponowne nauczenie się pisania ręką, która szybko się męczy, to wyzwanie” – mówi Gilmour. Pomógł on Susan kreślić proste kształty w ramach wstępu do pisania liter. Kształtów nie dało się łatwo rozpoznać, więc postępy były powolne.

Gdy Susan zaczęła używać Chromebooka Tab 10 z rysikiem, jej pismo odręczne szybko się poprawiło. Podczas pisania oprogramowanie tabletu pokazuje litery do wyboru. Dodatkowo podpowiada poprawny kształt liter i zapewnia natychmiastową informację zwrotną od niezależnego obserwatora.

W przypadku takiej uczennicy jak Susan, którą Gilmour opisuje jako bardzo zdeterminowaną, „o dużym zapale do osiągania postępów”, taki tablet i rysik sprawiają, że czuje się ona pewniej, ucząc się pisać odręcznie. „Szybko poradziła sobie z pisaniem imienia swojego brata – literka po literce. Gdy zorientowała się, że potrafi napisać jego imię, jej buzię rozświetlił szeroki uśmiech”.

Szukasz pomocy i wskazówek dotyczących zapewniania lepszych ułatwień dostępu w swojej klasie? Tutaj zapoznasz się z innymi przykładami dotyczącymi tej kwestii. Więcej materiałów znajdziesz na stronie The A11y Project.